Inzetbaar? Dat moeten ‘ze’ maar voor me regelen…

Driekwart van de werkende 55-plussers heeft weinig zin in omscholing of een carrièrestap aan het einde van hun loopbaan om duurzaam inzetbaar te blijven. Langer doorwerken mogelijk maken moet de werkgever maar doen. Er zelf iets aan doen gebeurt meestal pas in de laatste jaren voor het pensioen. Dat blijkt uit onderzoek van overheidsplatform Wijzer in Geldzaken.

Ruim de helft van de meer dan duizend ondervraagden heeft wel concrete stappen gezet om fysiek en mentaal inzetbaar te blijven. Gezondheid en werkplezier zijn volgens werknemers de sleutel tot langere inzetbaarheid. Maar de concrete acties zijn meestal alleen gericht op fysiek fit blijven. Ruim de helft van de 55-plussers (53%) is hier actief mee bezig. Bij- en omscholing, een andere functie of een andere werkgever zijn bij de ondervraagden veel minder gangbaar.

Kijken naar de werkgever

Uit het onderzoek blijkt ook dat driekwart van de werknemers (77%) verwacht dat de werkgever het mogelijk maakt om door te werken tot de pensioenleeftijd. Een klein deel van de oudere werknemers praat er zelf over met zijn werkgever. Vooral bij werknemers die hun werk als fysiek belastend ervaren speelt de werkgever hierin een belangrijke rol. De werknemers vinden het belangrijk dat de werkgever aangepast werk biedt, en de mogelijkheid om minder uren te werken.

Gesprek komt vaak (te) laat

Hoewel meer dan de helft van de werknemers zijn werk als fysiek of mentaal belastend ervaart, heeft amper een kwart ooit met zijn werkgever besproken hoe hij of zij toch kan doorwerken tot de pensioenleeftijd. De onderzoekers stellen vast dat het gesprek over werk en inzetbaarheid pas wordt gevoerd in de laatste jaren voor de pensioenleeftijd. Ook worden pas op latere leeftijd acties ondernomen om inzetbaar te blijven. Een meerderheid van de 55-plussers die werk als fysiek belastend ervaart, is duidelijk nog niet goed voorbereid op langer doorwerken, aldus Wijzer in Geldzaken. Volgens de onderzoekers geldt dat ook voor oudere werknemers en vrouwen.

Wennen

“We moeten met elkaar nog wennen aan een leven lang leren”, stellen de ondernemingsorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland in een reactie op het onderzoek. Maar: “gezien ontwikkelingen als de digitalisering wordt dat wel enorm belangrijk.” Oplossingen voor oudere werknemers kunnen volgens de werkgevers een andere functie, of minder belastend werk zijn, of de inzet van hulpmiddelen. Werknemers kunnen aan hun inzetbaarheid werken door gezond te leven en zich zo nodig te laten bij- of omscholen.

Financieel moeilijk

Het lijkt erop, zo concludeert het onderzoek van Wijzer in Geldzaken, dat het voor mensen met fysiek of mentaal zwaar werk financieel moeilijker is om minder te gaan werken of eerder te stoppen. Twee op de drie werknemers wil dat wel graag, gemiddeld drie jaar voordat ze AOW krijgen. Ook is bijna twee op elke drie ondervraagden (65%) wel bereid tot demotie in het laatste deel van de carrière. Maar als dat inleveren van salaris betekent is dit voor slechts 26 procent nog een reële optie. Rond de helft van de mensen die eerder wil stoppen met werken, verwacht dit pas relatief dicht tegen de AOW-leeftijd te kunnen doen. Sparen, extra aflossen op de hypotheek en een aanvullende lijfrente zijn de financiële middelen die 20 tot 30 procent van de mensen gebruikt om dit te kunnen bekostigen.

Deeltijdpensioen

Deeltijdpensioen is bekend bij twee op elke vijf ondervraagden in dit onderzoek. Ook denkt 40 procent er gebruik van te maken. Het bedrijfs(tak)pensioen gaat dan enkele jaren eerder in, en wordt ‘uitgesmeerd’ over meer jaren. Gevolg is dat de jaarlijkse pensioenuitkering lager is. Toch is het deeltijdpensioen steeds meer in trek, bleek vorig jaar uit onderzoek van het Financieele Dagblad bij de grotere pensioenfondsen. Vooral de flexibele pensioenregelingen zijn in trek, waarbij werknemers gedeeltelijk met pensioen gaan of een pensioenuitkering krijgen die lager wordt als ze recht krijgen op AOW. Bij het ABP steeg het aantal deeltijd-gepensioneerden met zo’n flexibele regeling sinds 2014 met 60 procent, in de metaalsector kwamen de helft meer deeltijdgepensioneerden, in de zorg waren dat er rond 30 procent.

Pensioen3daagse

Wijzer in geldzaken hield het onderzoek onder werknemers in loondienst tussen 55 en 67 jaar. De nadruk lag op werknemers die hun werk als fysiek belastend ervaren. Het platform hield dit onderzoek in het kader van de Nationale Pensioen3daagse, tussen 31 oktober en 2 november. Veel organisaties doen hun best om werkende Nederlanders meer inzicht en overzicht te geven in hun pensioensituatie. Om de inzetbaarheid en flexibiliteit op latere leeftijd van jongere generaties te verbeteren voorziet Wijzer in geldzaken de komende jaren een grote uitdaging voor beleidsmakers.

Meer informatie?

Medewerkers zelf duurzaam inzetbaar laten worden is een hele puzzel. Wat werkt bij de een, raakt bij de ander kant noch wal. Tijdens Inzet op Maat – hét vakevent over duurzame inzetbaarheid dit jaar ‑ kunt u daarom uit 30 (!) keuzesessies het gereedschap kiezen dat het beste past bij de mensen in uw organisatie. Lees het hele programma!